Egzamin na stopień nauczyciela mianowanego.

 

Jak przygotować się do egzaminu na stopień
nauczyciela mianowanego? 

 

Chciałbym przedstawić wskazówki praktyczne bez całej procedury awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Wszystko to znajdziecie w przepisach prawa oświatowego
a szczególnie w Ustawie Karta Nauczyciela i Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej dnia 26 lipca 2018 r.
w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli(Dz. U. 2018, poz. 1574 z póź. zm.) Tam określono wszystkie procedury i wymagania formalne do uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego.

Ja chciałbym się skupić na samym egzaminie.

W skład komisji egzaminacyjnej  wchodzą:

·        przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, jako jej przewodniczący;

·        przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny;

·        dyrektor szkoły;

·        dwaj eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

·        jeśli nauczyciel wskazał we wniosku, do komisji może być powołany przedstawiciel  związku zawodowego reprezentującego nauczycieli.

Zgodnie z §12 wyżej wymienionego rozporządzenia komisja egzaminacyjna  zapoznaje się z oceną dorobku zawodowego i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego. Następnie podczas egzaminu nauczyciel:

1.     prezentuje dorobek zawodowy,

2.     prezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności przez:

a)     zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa,

b)    wykonuje zadanie z użyciem narzędzi multimedialnych.

3.     Nauczyciel odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela stopnia nauczyciela mianowanego.

Wobec powyższego najlepiej jest przygotować prezentację w której zdający odnosi się do wymagań określonych w §7 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli tj.:

1)      uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły,
a w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 3 Karty Nauczyciela - uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich,
w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją;

2)      umiejętność rozpoznawania potrzeb rozwojowych uczniów
i uwzględniania ich w pracy dydaktycznej, wychowawczej
i opiekuńczej;

3)      umiejętność wykorzystania w pracy metod aktywizujących ucznia;

4)      umiejętność dokonywania ewaluacji własnej pracy i wykorzystywania jej wyników do doskonalenia warsztatu pracy;

5)      umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami
w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego;

6)      umiejętność uwzględniania w pracy problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;

7)      umiejętność posługiwania się przepisami prawa dotyczącymi odpowiednio oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;

8)      umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć,
z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

 

Nauczyciel prezentuje swój dorobek zawodowy w odniesieniu do wyżej wymienionych wymagań. Nie jest wymagane relacjonowanie działań zrealizowanych w trakcie odbywania stazu ponieważ członkowie komisji egzaminacyjnej zapoznają się ze sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Wymaganie I

 

Doskonalenie warsztatu pracy poprzez udział w różnych formach doskonalenia zawodowego dotyczących zajmowanego stanowiska. Opracowanie sprawdzianów, kartkówek, tworzenie: karty pracy, testów, gier dydaktycznych, materiałów multimedialnych, praca z uczniem zdolnym, praca z uczniem z trudnościami, indywidualizacja zajęć. Organizowanie konkursów / zawodów uczniowskich. Analizowanie wyników egzaminów zewnętrznych, wymagań z podstawy programowej (efektów), dokonywanie zmian w pracy dydaktycznej, w związku z analizą. Prowadzenie kół zainteresowań, zajęć dla uczniów. Stosowanie systemu motywacyjnego, wzmacnianie samooceny. Diagnozowanie umiejętności uczniów, wyciąganie wniosków
i wdrażanie działań doskonalących. Prowadzenie wolontariatu, SU, harcerstwa, mediacji. Można również zaprezentować działania związane z realizacją opracowanego programu zajęć pozalekcyjnych. Jaki wpływ  miała realizacja tych zajęć na uzyskanie przez uczniów wyższych wyników w nauce, na doskonalenie pracy nauczyciela oraz jak  wpłynęła na podniesienie jakości pracy szkoły.

 

Wymaganie II

Należy przedstawić w jaki sposób nauczyciele rozpoznaje potrzeby rozwojowe
i edukacyjne uczniów. Nauczyciel prezentuje skąd pozyskuje informacje
o potrzebach edukacyjnych uczniów t. j. opinie i orzeczenia PPP, rozmowy
z rodzicami(prawnymi opiekunami) uczniów, obserwacje własne. Omawia:

§  sposoby diagnozowania problemów edukacyjnych, sposoby wyrównywanie braków edukacyjnych.

§  diagnozowanie problemów wychowawczych, rozmowy z uczniem,

§  współpracę z rodzicami i innymi nauczycielami w celu rozwiązania problemów,

§  prowadzenie zajęć w ramach zindywidualizowanej ścieżki, indywidualnego toku lub nauczania indywidualnego.

Wymaganie III

 

W prezentacji nauczyciel powinien wymienić metody aktywizujące, które są najbardziej skuteczne i mają największy wpływ na zaangażowanie ucznia
w proces uczenia się w czasie zajęć dydaktycznych. Warto przypomnieć, że metody aktywizujące to sposób działania grup i prowadzącego umożliwiający aktywne uczenie się, czyli uczenie się poprzez działania i przeżywanie. Metody aktywizujące można podzielić na:

·        metody problemowe: burza mózgów, obserwacja, dyskusja panelowa,

·        metody ekspresji i impresji: drama, metoda symulacyjna, mapa mózgu, metoda laboratoryjna, metoda projektu,

·        metody graficznego zapisu: drzewko decyzyjne, rybi szkielet, plakat, mapa mentalna, śnieżna kula, mapa skojarzeń.

 

 

 

Wymaganie IV

 

Sposoby ewaluacji: ankietowanie, wywiad, analiza dokumentów, wytwory uczniowskie, obserwacja, film. Zasięganie opinii (wywiad) od uczniów, rodziców na temat własnej pracy wychowawczej, dydaktycznej, opiekuńczej. Tworzenie i analiza kwestionariuszy ankiet dla uczniów, rodziców. Stosowanie po zajęciach: mówiącej ściany, kosza
i walizki, buźki, termometr, kciuki. Gromadzenie i analiza prac uczniów, tworzenie portfolio, Pokaz umiejętności uczniowskich: film, zdjęcia, Analiza wyników egzaminów, analiza sprawdzianów, przygotowanie i analiza arkusza samooceny nauczyciela.

Wymaganie V

 

Prowadzenie wykładów, szkoleń, warsztatów z nauczycielami w zespołach, przedmiotowych, na posiedzeniu rady pedagogicznej, zespole nauczycieli jednej klasy, zespole zadaniowym. Wymiana doświadczeń w luźnych rozmowach. Dzielenie się wiedzą w zespołach samokształceniowych i innych np. rada pedagogiczna. Rozpowszechnianie dobrych praktyk przez np. TIK.

Udostępnianie materiałów innym nauczycielom.

 

Wymaganie VI

 

Realizowanie zadań w pracy z uczniami zgodnie z szkolnym programem wychowawczo – profilaktycznym. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach. Pomoc dzieciom z rodzin niewydolnych, rozbitych, biednych. Spotkania
z pedagogiem, psychologiem, przedstawicielami poradni specjalistycznych. Problematyka środowiska lokalnego: bezrobocie, eurosieroctwo, alkoholizm, brak aspiracji edukacyjnych. Problematyka społeczna i cywilizacyjna: agresja fizyczna, słowna, uzależnienia, przestępstwa w sieci. Organizacja
i uczestniczenie w akcjach charytatywnych, zbiórkach, imprezach lokalnych. Organizowanie doradztwa zawodowego (problemy współczesnej edukacji).

 

Wymaganie VII

Wykorzystywanie lub aktywne uczestnictwo w tworzeniu podstawowych dokumentów szkolnych: statutu, procedur, zasad przeprowadzania egzaminu zewnętrznego, regulaminów. Znajomość przepisów prawa oświatowego dotyczącego awansu zawodowego: Karta Nauczyciela. Wykorzystywanie prawa w planowaniu realizacji podstawy programowej. Posługiwanie się przepisami o ocenianiu i promowaniu, bhp,
o pomocy psychologiczno- pedagogicznej, pomocy społecznej. Posługiwanie się przepisami o bezpieczeństwie w trakcie organizacji wyjazdów, wyjść, wycieczek. Posługiwanie się przepisami
o ochronie danych osobowych,

Wymaganie VIII

 

Korzystanie z komputerowych programów edukacyjnych, e – booków, chmury, awatarów, platformy edukacyjnej MOODLE. Prowadzenie lekcji
z wykorzystaniem programów multimedialnych, internetu, aplikacji, Kahoot , Quizizz, Dysku Google, Padlet, Learning Apps , kody QR, Facebook, Answer Garden, Pic Collage. Korzystanie w czasie zajęć z tablicy multimedialnej, tabletów, smartfonów, aplikacji telefonicznych, projektorów, portali społecznościowych. Tworzenie filmów, animacji, komiksów, krzyżówek, puzzli.

 

Po prezentacji dorobku zawodowego nauczyciel przedstawia swoją wiedzę
i umiejętności, w szczególności przez: zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą,
z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa.

Przykłady problemów wskazywanych przez członków komisji:

§  przygotowanie wycieczki szkolnej,

§  rodzic nie zgadza się z wystawianą oceną śródroczną lub roczną oceną klasyfikacyjną - postępowanie nauczyciela,

§  sposób rozwiązania wybranego problemu wychowawczego,

§  sposoby rozwiązywania konfliktów między uczniami,

§  organizowanie pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkole, działania podejmowane przez nauczyciela.

Następnie zdający jest proszony o wykonie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych.

Przykłady zadań:

§  przygotowanie krótkiej prezentacji multimedialnej,

§  wysłanie emaila na wskazany przez komisję adres,

§  wyszukanie informacji za pomocą dowolnej wyszukiwarki internetowej,

§  demonstracja wybranego programu lub aplikacji wykorzystywanych
w czasie zajęć edukacyjnych, wychowawczych, pozalekcyjnych.

Zadania mogą również dotyczyć treści omówionych przez nauczyciela podczas prezentacji dorobku zawodowego. Wykonując zadanie zdający najczęściej posługuje się komputerem(laptop), smarfonem, rzutnikiem multimedialnym, itp.

Następnie nauczyciel odpowiada na pytania członków komisji egzaminacyjnej dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela stopnia nauczyciela mianowanego. Pytania dotyczą wyłącznie wymagań określonych
w §7 pkt 1-8 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Pytania dotyczą stosowanych metod i form pracy wykorzystywanych przez nauczyciela, rozpoznawania potrzeb edukacyjnych uczniów, ogólnej znajomości przepisów prawa oświatowego, form i sposobów dzielenia się swoją wiedza
i doświadczeniem z innymi nauczycielami, sposobów prowadzonej ewaluacji.
W praktyce członkowie komisji zadają od dwóch do czterech pytań. Przepisy nie określają liczby pytań skierowanych do zdającego.

Po udzieleniu odpowiedzi na pytania nauczyciel jest poproszony o wyjście z sali
w której odbywa się egzamin.

Każdy z członków komisji ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego w punktach według skali od 0 do 10. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną punktów,
z tym że jeżeli liczba członków komisji jest większa niż 3, odrzuca się jedną najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową. Nauczyciel zdał egzamin przed komisją egzaminacyjną, jeżeli średnia arytmetyczna punktów wynosi co najmniej 7.

 

Życzę powodzenia.

 

Opracował:

Dariusz Urbański

Ekspert z listy MEN.